ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΤΕΡΗΔΟΝΑ?

Η τερηδόνα είναι μία νόσος που προσβάλλει τους σκληρούς οδοντικούς ιστούς, οδηγώντας σταδιακά στην ολική καταστροφή ενός φυσικού δοντιού. Η νόσος αυτή είναι μικροβιακής αιτιολογίας, ενώ ο παράγοντας της διατροφής παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο για την εμφάνιση και την εξέλιξή της. 

 

Μία τερηδονική κοιλότητα σε ένα χαλασμένο δόντι αποτελείται ουσιαστικά από διαλυμένη οδοντική ουσία και άπειρα μικρόβια. Για να εμφανιστεί κλινικά η τερηδόνα χρειάζονται πάντα τρεις παράγοντες μαζί: κατανάλωση ζάχαρης, παρουσία μεγάλου μικροβιακού φορτίου και χρόνος να δράσουν ανενόχλητα τα δύο προηγούμενα.

 

Η δομή των σκληρών ιστών του δοντιού μοιάζει πολύ στη δομή του κόκαλου. Πιο συγκεκριμένα, η αδαμαντίνη, που είναι το εξωτερικό περίβλημα των δοντιών μας, περιέχει κρυστάλλους από άλατα σε ακόμα υψηλότερο ποσοστό σε σύγκριση με τα κόκαλά μας, κάτι που καθιστά την συγκεκριμένη ουσία ιδιαίτερα ανθεκτική. Αντίθετα η οστεϊνη, η οποία αποτελεί το εξωτερικό περίβλημα της ρίζας των δοντιών μας, και ακόμα περισσότερο η οδοντίνη, η οποία αποτελεί το εσωτερικό στρώμα σκληρού οδοντικού ιστού, περιέχουν μικρότερα ποσοστά αλάτων, και άρα είναι ουσίες πολύ πιο ευαίσθητες στη διάλυση. 

 

Κάθε φορά που τρώμε ή πίνουμε κάτι που περιέχει ζάχαρη το pH του στόματος γίνεται παροδικά όξινο. Η πτώση αυτή οφείλεται στην αποδόμηση / διάσπαση των σακχάρων από τα συστατικά του σάλιου καθώς και από τα μικρόβια που υπάρχουν στο στόμα μας. Η πτώση αυτή οδηγεί σε μια παροδική διάλυση των οδοντικών ιστών και η διαδικασία αυτή αποδόμησης και καταστροφής διαρκεί περίπου είκοσι λεπτά. Στη συνέχεια, το σάλιο οδηγεί σταδιακά σε ξέπλυμα του όξινου αυτού περιβάλλοντος και έτσι, αφού το ph του στόματος επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα, αρχίζει η διαδικασία της αναδόμησης και επούλωσης των ιστών. Κατά την επούλωση, τα δόντια μας προσροφούν και πάλι άλατα από το σάλιο και επιδιορθώνουν έτσι τη βλάβη που προκλήθηκε στην κρυσταλλική τους δομή.

 

Επιδιορθώσιμες είναι μόνο οι αρχόμενες τερηδονικές βλάβες, οι οποίες εντοπίζονται στο εξωτερικό περίβλημα του δοντιού μας, την αδαμαντίνη. Όταν η τερηδόνα φτάσει να προσβάλλει το εσωτερικό στρώμα του δοντιού, την οδοντίνη, τότε η βλάβη πλέον δεν επιδιορθώνεται, παρά μόνο επιδεινώνεται με το χρόνο με πολύ γρηγορότερους ρυθμούς σε σύγκριση με το ρυθμό που προχωρούσε όταν ακόμα βρισκόταν στην αδαμαντίνη.

 

Η διαδικασία της αναδόμησης είναι από τη φύση της πολύ πιο αργή σε σύγκριση με τη διαδικασία της καταστροφής. Ως εκ τούτου, για να μπορέσει να αντισταθμιστεί η βλάβη που προκλήθηκε από την εφ άπαξ κατανάλωση ζάχαρης θα πρέπει να δώσουμε στα δόντια μας ένα μεγάλο μεσοδιάστημα διάρκειας αρκετών ωρών για να επανέλθουν στο φυσιολογικό και η αρχόμενη βλάβη που προκλήθηκε να επουλωθεί πλήρως. Σε αντίθετη περίπτωση, εάν ακολουθούν για καιρό συχνά διαστήματα «καταστροφής» που οφείλονται σε συχνή κατανάλωση ζάχαρης μέσα στη μέρα, τα δόντια δεν έχουν ποτέ τον χρόνο να επιδιορθώσουν πλήρως την προηγούμενη βλάβη μέχρι να έρθει μια νέα περίοδος διάλυσης και καταστροφής. Έτσι, σταδιακά η τερηδόνα εξελίσσεται, και από αναστρέψιμη γίνεται μη αναστρέψιμη βλάβη όταν διαβρώσει όλο το εξωτερικό στρώμα του δοντιού και φτάσει στην οδοντίνη.